روستای بدون تمدن!

نبی الله صدری فر (مربی گروه معارف اسلامی دانشگاه پیام نور) با همکاری دکتر محمدرضا ضمیری (دانشیار گروه معارف اسلامی دانشگاه پیام نور)، دکتر محمد مولوی (استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه بین المللی امام خمینی) و دکتر محمدصادق جمشیدی راد (دانشیار گروه معارف اسلامی دانشگاه پیام نور) مقاله ای را با عنوان «واکاوی سنّت و ساختار تغییرات اجتماعی (با تأکید بر آیه 11 سوره رعد)» در دوفصلنامه علمی و پژوهشی نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان (دوره 7، ش 1، بهار و تابستان 1396، صص 139 - 158) منتشر کرده و از باب مصداق عزلت گزینی جوامع، به روستای ایستای طالقان اشاره کرده است: «امروزه در سراسر دنیا، قبایل و جوامعی مشاهده می شوند که به همان سنّت دیرینه خود مشغول زندگی هستند و این به خاطر عزلت گزینی این جوامع می باشد در کشورمان ایران در حال حاضر روستایی وجود دارد به نام ایستا؛ روستای ایستا که روستای توقف و روستای بدون تمدن نیز نامیده می شود، این روستا واقع در شهرستان طالقان شاید مرموزترین روستای ایران باشد، روستایی در خاک البرز که مردمانش در زمان متوقف شده اند.»

دانلود متن کامل مقاله pdf 

مهیار قاسمی

نویسنده پرتال جامع گردشگری، سفر و تفریح همگردی

درباره این روستای مرموز اطلاعات زیادی در دست نیست. محققان اهالی این منطقه را منتظران یا اهل توقف می نامند و روستای آنها را با نام های فانوس آباد، ترک آباد یا ایستا نامیده اند. ورود به این روستا برای غریبه ها کاملاً ممنوع است و خود یکی از آثار تاریخی طالقان است. اهالی روستا فقط به تعداد کمی از علمای دینی اجازه ورود داده اند و حتی ارتباط خودشان را با بقیه بخش های شهرستان طالقان نیز قطع یا به شدت محدود نموده اند؛ اما از آنچه درباره روستا شنیده شده این است که این روستا هیچ یک از نشانه های تمدن امروزی را در خود ندارد. مردم این روستا مزارع خود را در اطراف رودخانه شاهرود بنا کرده اند.  خانه های کاهگلی روستا با نظم خاصی در کنار هم چیده شده اند. این مردم از آب لوله کشی یا برق استفاده ای نمی کنند. حتی روی زمین آسفالت هم راه نمی روند تا به اعتقاداتشان صدمه ای وارد نشود. آنها زندگی خودشان را در آرامش و جدا از همه دنیا سپری می کنند. با هیچ کس کاری ندارند و از ارتباط داشتن با بیرون روستا نیز تا حد امکان پرهیز می نمایند. روستا مدرسه ندارد و آموزش های داخل آن به صورت مکتبخانه اعمال می شود و به آموزش متون دینی، قرآن و خوش نویسی می پردازند.
مهمترین سند درباره توصیف روستای ایستا را منسوب به حسین عسگری می دانند که پژوهشی درباره اهل توقف در شهر طالقان انجام داده. به طوری که در این پژوهش نوشته شده از اواخر دهه شصت، در شرق یکی از دیدنی ترین مناطق استان البرز، شهرستان طالقان است. سکونتگاهی شکل گرفت. این منطقه را ترک آباد یا فانوس آباد هم می خوانند و مرتبط با پیروان میرزا صادق مجتهد تبریزی می باشد (وفات سال 1311) که به تجددگریزان معروف هستند. مردم این منطقه از امکانات جدید و مدرن استفاده نمی کنند و سبک زندگی متناسب با صد سال گذشته را دارند. با گذشت سالها همچنان از میرزا صادق تبریزی تقلید می کنند. تا سالها اهالی این منطقه اسماعیلی مذهب شناخته می شدند و مردم آنان را از پیروان حسن صباح و اسماعیلیان می دانستند؛ اما در حقیقت این مردم افرادی هستند که روستای خودشان را با پیروی از اسناد فقهی میرزا صادق مجتهد تبریزی بنا نمودند و همه آنها شیعه دوازده امامی می باشند. مردم این روستا شناسنامه ندارند. از نظر امکانات نیز بسیار محدود هستند.در این روستا نه از آب لوله کشی خبری هست نه از گاز و برق و تلفن، اهالی روستا رادیو و تلویزیون ندارند. مطبوعات در میان آنها جایی ندارد. از نظر بهداشت و درمان در حد صد سال قبل هستند. آموزش و پرورش ندارند و از کامپیوتر استفاده نمی کنند. در حقیقت این مردم زندگی جداگانه ای از تمام دنیای اطراف دارند. یک زندگی برپایه اصول بیش از صد سال قبل. برای رفت و آمد به شیوه صدها سال قبل از کالسکه های اسب دار استفاده می کنند.

برطبق شایعات، چنانچه جوانان این ناحیه بخواهند در خارج از روستا ازدواج نمایند باید روستا را برای همیشه ترک کنند. در سنت های اهالی این ناحیه عروسی و عزا وجود ندارد. تلاش آنها سیر و سلوک و انتظار ظهور است. یکی از فقیهان مشهور دوران مشروطه به نام میرزا صادق مجتهد تبریزی که با مشروطه مخالف بود و مخالف مدرنیزه شدن دنیا و تجدد بود. این طور که گفته می شود روستای ایستا با مهاجرت هواداران ایشان از تبریز به سمت شهرستان طالقان به وجود آمد. آنطور که به نظر می رسد ورود به روستای ایستا امکان پذیر نیست. چنانچه فردی بخواهد به این روستا سفر نماید باید از اهالی روستا برای ورود اجازه داشته باشد. شما می توانید مناظر اطراف این روستای زیبای شهر طالقان را از بیرون تماشا کنید و شگفتی های مهندسی سازی ساختمان ها و نحو? چیدمان زمین های کشاورزی در نزدیکی خانه ها را ببینید.

بررسی زندگی اجتماعی پیش از وجود قانون: با مطالعه موردی روستای ایستای طالقان

با حضور دکتر حسین عسکری 

دوشنبه 4 دی 1396، ساعت 10 تا 12

تهران، دانشگاه امام صادق علیه السلام، سالن شهید مطهری  

اشاره: «بررسی زندگی و اندیشه ‌های سیاسی و اجتماعی میرزا صادق مجتهد تبریزی» عنوان پایان نامه کارشناسی ارشد تاریخ رقیه قاسمی در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه پیام نور مرکز تهران است. او در سال 1390 به راهنمایی دکتر عباس قدیمی قیداری و مشاوره دکتر داریوش رحمانیان از پایان نامه اش دفاع کرده است. قاسمی که دبیر تاریخ دبیرستانهای ناحیه 5 تبریز است، در مقاله زیر ضمن نقد فرازهایی از کتاب روستای ایستا نوشته حسین عسکری، درباره اهل توقّف طالقان و تجددگریزان ساکن در سردرود از شهرهای استان آذربایجان شرقی هم ابراز نظر کرده است. جهت مطالعه صفحات آغازین پایان نامه مورد اشاره، اینجا را کلیک کنید.

  ریشه های اعتقادی و فکری ساکنین روستای ایستای طالقان...

جولان تخیلات شهرزاد در روستای ایستای طالقان!

نویسنده ناشناسی به نام «فهیمه» رمان 825 صفحه ای را با عنوان «شهرزاد» در «وب سایت رمان فوریو» به صورت pdf منتشر کرده است. این رمان در ژانر عاشقانه و اجتماعی و درباره دختری به نام شهرزاد است که پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه در رشته پزشک اطفال برای دوره پزشکی اش وارد روستایی به نام ایستا در منطقه طالقان می شود و...

دانلود رمان شهرزاد

___________________

وبلاگ روستای ایستای طالقان

شیده لالمی

...برای همین هم بود که چند‌سال پیش وقتی «حسین عسگری» پژوهشگر، نخستین کتاب درباره این روستا را نوشت، نام «ایستا» را برای آن پیشنهاد کرد. بعدها که راز زندگی تبریزی‌ها پشت این دیوارها از پرده برون افتاد، بعضی‌ها نامش را گذاشتند روستای «توقف» و ساکنانش را «اهل توقف». برخی هم به آنها می‌گویند انتظاریون یا آخرالزمانی‌ها...

- منبع: روزنامه شهروند، سال چهارم، ش 938، دوشنبه 15 شهریور 1395، ص 7.

متن کامل گزارش در سایت روزنامه شهروند

نسخه پی دی اف

ایستا: دیار مردمان گوشه‌ نشین 

محمد باریکانی 

در وصف رمز و رازهای این روستا هیچ اطلاع دقیقی در طالقان وجود ندارد. برخی پژوهشگران ساکنان این روستا را منتظران یا اهل توقف خوانده‌اند و از روستای‌شان با نام ایستا، فانوس‌‌آباد و ترک‌آباد هم نام برده‌اند. می‌گویند آنها پیروان میرزا صادق‌مجتهد تبریزی از عالمان عصر مشروطه هستند.این روستا که ورود به آن ممنوع است و ساکنان آن تنها پذیرای معدودی علما هستند و روابط‌شان حتی با سایر بخش‌های طالقان نیز قطع یا محدود است، هیچ گونه نشانی از نمودهای تمدن امروزی ندارد. اهالی روستا در حاشیه شاهرود اقدام به ایجاد مزارع منظم برای کشت محصولات کشاورزی مورد نیاز خود کرده‌اند. آنها خانه‌های‌شان را کاهگلی و با نظم عجیب استوار کرده‌اند. از آب لوله‌کشی و برق استفاده نمی‌کنند. حتی روی آسفالت هم راه نمی‌روند تا مبادا اعتقادات‌شان خدشه‌دار شود. اهالی ایستا زندگی آرام خودشان را دارند. با هیچ‌کس کار ندارند و حتی از مراودات با بیرون از روستا نیز پرهیز می‌کنند. آموزش‌های‌شان مکتبخانه‌ای و صرفا به آموزش قرآن، متون دینی و خوشنویسی محدود می‌شود.

مهم‌ترین نوشته در وصف روستای ایستا را شاید بتوان متعلق به حسین عسکری دانست که پژوهشی درباره اهل توقف در طالقان است. آن طور که حسین عسکری نوشته است؛ از اواخر دهه 60 شمسی، یک مجموعه مسکونی عجیب در شرق شهر طالقان شکل گرفت که مربوط است به پیروان تجددگریز میرزا صادق مجتهد تبریزی (متوفی 1311خورشیدی) که از امکانات مدرن و جدید استفاده نمی‌‌کنند. آنها همچنان بر تقلید از میرزا صادق تبریزی باقی مانده‌‌اند و به سبک زندگی یک‌قرن پیش ایرانیان زندگی می‌‌کنند. این محل به ترک آباد و فانوس آباد هم مشهور است. تا چند سال پیش اهالی شهرک طالقان آنها را اسماعیلی مذهب می‌‌پنداشتند و گمان می‌کردند پیروان حسن صباح و اسماعیلیان هستند. آن‌ها با الهام از آرای فقهی میرزا صادق مجتهد تبریزی، روستای سنتی خود را در طالقان ایجاد کردند و شیعه اثنی عشری هستند. اهالی روستای ایستا شناسنامه ندارند، از امکانات رفاهی جدید مانند آب لوله‌کشی، گاز، برق، تلفن، مطبوعات، رادیو ، تلویزیون، بهداشت و درمان، آموزش و پرورش، رایانه و... استفاده نمی‌کنند. از کالسکه تک اسب برای رفتن به مزارع‌شان استفاده می‌کنند و زندگی مختص به خودشان را دارند. گفته می‌شود جوانان‌شان که قصد ازدواج در خارج از روستا را داشته باشند باید برای همیشه از روستا بروند. در قاموس اهالی ایستا آن طور که برخی نوشته‌ها تاکید کرده‌اند، عروسی و عزا وجود ندارد و تنها سیروسلوک و انتظار برای ظهور امام‌زمان (عج) در زندگی آنها معنا دارد. میرزاصادق مجتهد تبریزی از فقیهان عصر مشروطه بود که به شدت با مشروطه مخالفت کرد و بر طرد مطلق مدرنیته و تجدد اصرار داشت. روستای ایستا ظاهرا با مهاجرت هواداران میرزا صادق از تبریز به طالقان شکل گرفت.
بنابراین ورود به روستای ایستا ممکن نیست و اگر بخواهید به این روستا سفر کنید باید اجازه اهالی برای ورود به روستای‌شان را داشته باشید. در غیر این صورت می‌توانید منظره زیبای ایستا را از بالا تماشا کنید و از نظم مهندسی موجود در این روستا و حتی چیدمان زمین‌های کشاورزی در فاصله‌ای اندک با خانه‌ها لذت ببرید.

منبع: روزنامه همشهری، سال 24، ش 6871، ضمیمه 6 و 7، ش 227، پنج شنبه 31 تیر 1395.

متن کامل مقاله در وب سایت روزنامه همشهری

روستایی تاسیس می کنند که خودشان از یاران حضرت باشند! 

علی اکبر رائفی پور (سخنران محافل مذهبی) در 29 اردیبهشت 1395 طی گفت و گویی با سید فرید موسوی خبرنگار سپهر غرب (روزنامه صبح غرب کشور، چاپ همدان) درباره اهل توقف طالقان گفته است: «ما در روایات موضوع وقت ظهور و یاران حضرت، در مورد نشانه های این یاران، تعداد آنها و مناطق محل سکونت آنها روایاتی وجود دارد. در برخی از روایات مثلاً گفته شده است که تعدادی از این افراد اهل طالقان هستند. حالا عده ای سال 69 دوره افتادند که یاران حضرت را در طالقان پیدا کنند. می بینند که به این منطقه نمی خورد که یاران حضرت در اینجا باشند؛ پس خودشان آن منطقه را خریداری می کنند و روستایی تاسیس می کنند که خودشان از یاران حضرت باشند! یعنی این فرد دارد نشانه ظهور را می سازند. چون عده ای از یاران حضرت از طالقان هستند روستایی تاسیس می کنند به نام روستای منتظران مهدی یا ایستا که مثل 200 سال پیش زندگی می کنند. یکی از دوستان ما که آنجا رفته بود تعریف می کرد که اینها حتی شناسنامه هم ندارند! رای هم نمی دهند. موبایل و اینترنت و... که به جای خود. تافته جدا بافته هستند. اینها قصد دارند از این طریق نشانه های ظهور را محقق کنند.»

 متن کامل گفت و گو 

فیلم سخنان علی اکبر رائفی پور درباره روستای ایستای طالقان

اسلامی کردن فرزند ناپاک!

محمّدتقی ایرانی معاون استاندار البرز و فرماندار ویژه شهرستان کرج پس از تشکیل جلسه مشترک هیات اجرایی و هیات نظارت در 9 اسفند 1394، از انتخاب آیت الله سید محمّدمهدی میرباقری و آیت الله محسن کازرونی به عنوان نمایندگان منتخب مردم در پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری حوزه انتخابیه استان البرز خبر داد. ایرانی اعلام کرد: «آقایان میرباقری با کسب 348431 رای و کازرونی با کسب 282856 رای به عنوان نمایندگان دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری توسط مردم شریف استان البرز انتخاب شدند.» در استان البرز 800 هزار و 275 رای اخذ شده که از این تعداد 687 هزار و 714 رای صحیح است.

غالب البرزنشینان، آیت الله میرباقری را با برنامه های مذهبی تلویزیون و سخنرانی در هیئت های مذهبی می شناسند و کمتر کسی می داند که وی هدایت جریان خاصی به نام «فرهنگستان علوم اسلامی قم» را عهده دار است و به تبع آن از آرای متفاوتی در حوزه فکری و فرهنگی برخوردار است. در این نوشتار، نگاهی می اندازیم به وجه کمتر دیده شده منتخب نخست خبرگان استان البرز. از آنجایی که بیشتر البرزی ها با «جریان اهل توقّف طالقان» آشنایی دارند، بنده هم، آرای آیت الله میرباقری را در نسبت با آن جریان تجدّدگریز، تشریح می کنم. ادامه مطلب...

زندگی مرموز زنان روستای ایستا 

فاطمه رضاپور 

شاید سبک‌ های زندگی مختلف و بعضاً ناشناخته یکی از مهم‌ترین جاذبه‌ های گردشگری فرهنگی محسوب شود. خصوصاً اگر در مورد سبک زندگی سنتی زنان یک منطقه باشد. روستای «ایستا» که در شرق طالقان قرار دارد، به دور از همه مظاهر زندگی مدرن است. مردم این روستا از هیچ امکانات زندگی مدرن استفاده نمی‌ کنند. زنان و مردان این روستا به همان شکل زندگی سنتی خود زندگی می‌ کنند. بدون آب لوله‌کشی، گاز، برق، درمانگاه، ماشین‌ آلات، وسایل ارتباطی و...  زنان‌شان همان تنور‌های سنتی را برای پختن نان استفاده می‌کنند، هیزم جمع می‌کنند و لباس‌های قدیمی می‌پوشند. خودکفا هستند و تمام نیاز‌های جامعه‌شان را خود زنان و دختران این روستا به دستان خود تهیه می‌کند. اهالی روستای ایستا شناسنامه ندارند. کودکان آن روستا به سبک سنتی و مکتبخانه‌ ای درس می‌‌ خوانند که اکثراً توسط خود زنان این روستا اداره می‌شود.

در مورد این روستا شایعاتی وجود دارد از جمله این که اهالی این روستا گروهی از پیروان میرزا صادق مجتهد تبریزی، فقیه مشهور دوره مشروطه که با الهام از نظرات وی در مخالفت با زندگی مدرن به سبک زندگی سنتی روی آورده‌اند. التبه این افراد همان زمان به طالقان مهاجرت کردند و این روستا را ساختند. گویا میرزا صادق مجتهد تبریزی از فقهایی بود که تا پایان عمر بر عدم جواز استفاده از ابزار تکنولوژیک و امور جدید و مدرن تاکید داشت. در نتیجه اهالی روستای ایستا واقع در شرق طالقان اوقات شرعی نماز را با شاخصه‌های خود و بدون استفاده از ساعت مشخص می‌کنند. آغاز و پایان ماه مبارک رمضان را همین‌گونه تعیین می‌کنند. زنان این منطقه خود امورات را به صورت سنتی اداره می‌کنند. ساعت مچی و دیواری در محل زندگی آنان وجود ندارد. سیمان و آهن در معماری خانه‌های آنان استفاده نشده است. از هر نوع مظاهر مدرنیته و تکنولوژی دوری می‌کنند و این عزلت‌گزینی و انتخاب زندگی سنتی موجب شده است که زندگی زنان و دختران این روستا هم رازآمیز شود. همین راز‌آلودگی می‌تواند جذابیت خاصی برای گردشگران فرهنگی ایجاد کند. کسانی که به تکنولوژی و استفاده از لوازم جدید هیچ علاقه ‏ای ندارند، حتی به مدرسه نمی‌روند و کنکور نمی‌دهند از همان روش‌های قدیمی مکتبخانه برای آموزش استفاده می‌کنند.

نمونه خارجی

اما بیایید به هزاران کیلومتر دورتر برویم. به غرب و به ایالات متحده و به یکی از ایالت‌های آنجا، پنسیلوانیا. شما برای پیک‌نیک به بیرون می‏ روید که ناگهان با منظره‏ای روبه‌رو می‏ شوید که در هیچ کجای دنیا نمی ‏توانید آن را ببینید. انگار با یک ماشین زمان، به گذشته ‏ها بازگشته ‏اید. آدمیانی که همچون 400 سال گذشته لباس پوشیده ‏اند. محاسن بلندی دارند و سبیل‌هایشان را تراشیده‏ اند. با درشکه و اسب به این سو و آن سو می‏ روند. در روستایشان، نه نشانی از تلفن و برق است و نه دیسکو و بار. هیچ اثری از تکنولوژی و لوازم جدید در آنجا مشاهده نمی‏ شود. مطمئن باشید که شما به میان آمیش‏ ها رفته‏ اید. فرقه ‏ای مسیحی که امروزه تعداد بسیار کمی از آنان در دنیا زندگی می ‏کنند. پیروان کشیشی سوئیسی به نام ژاکوب آمان که در میان سال‌های 1644 تا 1720 میلادی می ‏زیست و عقاید خاص خود را داشت که امروزه در میان آمیش ‏ها رواج دارد. پیروان این مکتب، اکثراً در قرن 18 به آمریکا رفتند و در بعضی از ایالت‌های آنجا، سکنی گزیدند. تعداد آمیش‏ ها در پنسیلوانیا، اوهایو و ایندیانا، از سایر ایالت‌ها بیشتر است. آمیش ‏ها سبک زندگی متفاوتی دارند. نه از تکنولوژی استفاده می‏ کنند و نه اعتقادی به درگیری و جنگ و گریز دارند. اگر کسی به آنان حمله کند، از خودشان دفاع نمی‏ کننند و کاملاً عیسی‌وار، طرف دیگر صورتشان را جلو می‏ گیرند. این فرقه مسیحی، به کلیسا اعتقادی ندارند و مراسم مذهبی‏شان را در خانه ‏های خود انجام می‏ دهند. البته بعضی از گرایش ‏های آمیش‏، فقط در بعضی موارد از تکنولوژی استفاده می‏ کنند. مثلا برقی که استفاده می‏ کنند، نباید از دولت گرفته شود و اگر با استفاده از ژنراتور باشد، اشکالی ندارد یا تلفن اگر خارج و دور از خانه باشد، می‏ توان از آن استفاده کرد. هرچند که گرایش‏ های متعصب آمیش، حتی به همین مساله هم راضی نمی‏ شوند.

نکته ‏ای که در این مقایسه به دست می ‏آید، این است که در دو منطقه از دنیا که دو نژاد، دو دین و دو سبک زندگی کاملاً متفاوت وجود دارد، گاهی اوقات شباهت‌های بسیار زیادی به چشم می‏ خورد که نشان می‏ دهد فرهنگ انسانی و دینی، گاهی اوقات بسیار به‌هم شبیه می‏ شود. یکی در نزدیکی طالقان و دیگری در لنکستر کانتی ایالت پنسیلوانیا. همین می‌تواند یک جاذبه گردشگری جذاب باشد. با توجه به این‌که در روستای ایستا اکثر مسئولیت‌ها نیز بر دوش زنان آن روستاست زنان بیشتر امورات را بر عهده دارند؛ از تهیه غذا به روش‌های سنتی گرفته تا دوختن لباس با اندک وسایل تا آموزش و نگهداری کودکان. این خودش یک سبک زندگی جالب توجه است که مردمان خسته از زندگی مدرن می‌توانند آن را تجربه کنند و قطعاً برای آنان جالب توجه هم خواهد بود.  

منبع: روزنامه جام جم، شماره 4411، پنج شنبه 28 آبان 1394، ضمیمه چمدان (ویژه نامه سفر و گردشگری)، ش 215، ص 11.