بنده حسین عسکری هستم، خادم کوچک فرهنگ و تاریخ استان البرز...
با عرض پوزش، استوری آقای مهدی جعفری (مجری نوروزگاه در محوطه باستانی ازبکی استان البرز ) در واکنش به انتقادهای دلسوزانه فعالان فرهنگی در جلوگیری از تخریب آثار نفیس 9 هزار ساله را منتشر می کنم تا مخاطبان گرامی آگاهی یابند که چرا به مدیریت فعلی میراث فرهنگی استان البرز و همکارانش انتقاد داریم .و اما در پاسخ به پرسش های این جوان می نویسم: «سلام! ادب مرد به ز دولت اوست... بنده حسین عسکری هستم. خادم کوچک فرهنگ و تاریخ استان البرز»
مزاج دهر تبه شد در این بلا حافظ
کجاست فکر حکیمی و رای برهمنی
6 فروردین 1401
_______________________
اذعان آقای فریدون محمدی (مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز) بر تخریب آثار نفیس محوطه باستانی ازبکی در شهرستان نظرآباد که این روزها، دغدغه جدی فعالان فرهنگی است.
(به نقل از: کانال تلگرامی دفتر نمایندگی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در نظرآباد، 5 فروردین 1401)
_______________________
بخشی از بازتاب های استوری حسین عسکری
دژ مادی البرز را دریابید + ویدِئو
این ویدئو مربوط به 5 فروردین 1401 از دژ مادی محوطه باستانی ازبکی است. با کمی دقت می توان به عمق تخریب های آن در دوره مدیریت ناکارآمد فعلی میراث فرهنگی در استان البرز پی برد.
فیلم از: بهنام حیدری
در هم ریختگی بیداد می کرد...
مشاهدات مناسادات حسینی (دانشجوی دکترای باستان شناسی)
از محوطه باستانی ازبکی و تالاب صالحیه استان البرز
پنجم فروردین 1401 اولین دیدار باستان گردی من و دخترم به تپه ازبکی نظرآباد بود. متاسفانه عدم مدیریت در این محوطه باستانی، موج می زد، رفت و آ‌مد بدون ترتیب و توالی و در هم ریختگی بیداد می کرد. هیچ لیدر (راهنما) در این محوطه برای توضیح حضور نداشت. فقط یک ماشین با پلاک اداری وجود داشت و آ‌قایانی با کت و شلوار و مشغول به گوشی بودند اجازه به افراد برای بالا رفتن از پله ها را نمی دادند. از یکی از آ‌قایان سوال کردم چرا این اجازه داده نمی شود؟ گفتند: می خواهند کنار پله ها نرده بکشند. با تعجب گفتم: الان روز 5 فروردین هست چرا این تدبیر را قبل تعطیلات انجام ندادند. ایشان بدون پاسخ دادن به جهت مخالف ما حرکت کردند و پاسخ ندادند. بعد از آن به سمت تالاب صالحیه حرکت کردیم، آخرین بار 1397 رفته بودم. متاسفانه خشک شده بود. روستاهای اطراف از جمله نجم آباد، زکی آباد، احمدآباد، آ‌ران را گشتیم و سفر دیروز ساوجبلاغ گردی مان را پایان دادیم. اما چیز جز تاسف حزن انگیز و عدم مدیریت و نبود نیروی متخصص در این امر چیزی نیافتم. نگاه نقادانه اما سالم و به دور از حاشیه در مورد میراث چندین هزار ساله کشور بسیار پسندیده است. و امیدوارم سازنده باشد.
6 فروردین 1401
پیام مهر آمیز آقای دکتر مهراب رجبی (نویسنده و البرزپژوه)
6 فروردین 1401
پیام مهر آمیز آقای حسن شاه محمدی ( نویسنده و البرزپژوه)
جناب آقای دکتر حسین عسکری عزیز همه عشق است، شور است، شعور است و اندیشه و نگهبان و حامی دلسوز به معنی واقعی آنچه که از نیاکانمان برای ما و نسل آینده در این استان بجای مانده، آرزوی موفقیت در همه ی زمینه ها برای این سرباز وطن و میراث فرهنگی کشورمان داریم.
6 فروردین 1401
پیام استاد علی مهری (رئیس انجمن خوشنویسان استان البرز)
8 فروردین 1401
پیام مهرآمیز استاد حمید رضا نادری مدیر انجمن خوشنویسان ساوجبلاغ
درود دکتر حسین عسکری عزیز. خطه فرهنگ خیز البرز به داشتن فرهیخته ای چون شما می بالد و دغدغه های فرهنگیتان را ارج می نهد. در روزگاری که دیگر خواهی منسوخ و خودخواهی رایج است امید این استان به بزرگ مردانی چون شماست. سرفراز باشید و استوار بر اهداف فرهنگیتان.
8فروردین 1401
دیدگاه دکتر مهراب حیدری (فعال فرهنگی و اجتماعی) درباره اهمیت محوطه باستانی ازبکی
11 فروردین 1401
نوروزگاه محوطه باستانی ازبکی به روایت آقای دکتر حسین تفویضی
(رئیس کانون وکلای دادگستری استان البرز)
با سلام و احترام
ضمن عرض تبریک و تهنیت نوروز باستانی 1401 خدمت تمامی اعضای فهیم کانال تلگرامی البرزپژوهی، امیدوارم با لطف خدا سال نو سالی سرشار از اتفاقات خوب برای مردم شریف ایران و تمامی ملت های دنیا باشد. جا دارد به سهم خویش از زحمات دلسوزانه محضر دکتر حسین عسکری عزیز البرزپژوه فرهیخته و دغدغه مند استان البرز تشکر و قدردانی کنم. همچنین شایان ذکر است میراث فرهنگی یک کشور علاوه بر ایجاد حس اتحاد و همبستگی یک ملت حتی به عنوان هویت ملی یک ملت نیز شناخته می شود بنابراین می بایست تمامی مردم موظف هستند از میراث فرهنگی خویش صیانت و محافظت نمایند. بنده بعدازظهر روز ششم فروردین 1401 به نوروزگاه محوطه باستانی ازبکی در استان البرز رفتم که خوشبختانه تذکرات دلسوزانه استاد عسکری کارساز بود و اجازه ورود مراجعین به داخل دژ مادی محوطه ازبکی داده نشده بود که جای تقدیر و تشکر از دکتر عسکری و مسؤولین ذیربط برگزاری نوروزگاه دارد. در پایان عرایضم امیدوارم با همت بیشتر مسئوولین محترم ذی صلاح و همیاری مردم فهیم محل علاوه بر جمع آوری زباله های (غالباً نایلون های پلاستیکی ریخته شده در مزارع اطراف محل) و همچنین زیباسازی ورودی مسیر این مهم نیز جهت جذب بیشتر گردشگر صورت پذیرد.
با سپاس و تجدید احترام
7 فروردین 1401
عکس از: دکنر حسین تفویضی
با نام ازبکی، نان و نام کسب کرده اند...
درود بر شما رفیق قدیم و مهربان دکتر حسین عسکری
به مدیر کل محترم میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان البرز نقد وارد است ولی فکر نمی کنم انسان بدی باشد و باید عرض کنم ریشه این همه بی مبالاتی این همه بدبختی این همه آشفتگی این همه ناآگاهی این همه برخوردهای سخیف که با خود بنده هم بارها و بارها صورت پذیرفت و دم نزدم در ادوار پیشین نهفته است... سخن فراوان است اما دو نکته مهم باید عرض کنم: یکی اینکه نهادهای مدنی و فعالان فرهنگی با هم همگرا نیستند و باید پذیریم که همدیگر را با روش های نادرست رد می کنیم و در برابر متولیان فرهنگی استان جزیره ای عمل می کنیم. نکته بعدی این که برای حل مشکلات یا حداقل تقلیل آنها باید افراد فاسد را پای میز محاکمه کشاند که تازگی ها هم دوباره سر از تخم درآورده و در انظار عمومی حضور پیدا می کنند. افرادی که سر میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی بلاهای متعددی آورده اند و متاسفانه همانطور به حال خود رها شده اند اعم از مدیران یا هر کس دیگر. همین افراد باعث کاهش ارزش محوطه فاخر ازبکی در طی سال ها شده اند با نام ازیکی نان و نام کسب کرده اند و این محوطه بی نظیر را روز به روز تنزل منزلت داده اند. دست تک تک افرادی را که در مسیر مبارزه با فساد در میراث فرهنگی استان همراه و همگام باشند می فشارم. بی شک قانون و کشاندن افراد فاسد به پای میز محاکمه می تواند بخشی از معضلات فعلی را کاهش دهد. خدا را شکر چهارچوب های موجود اجازه ورود نهادهای مدنی را در کنار دادستانی های شهرستانی و استان و همچنین ضابطین شرافتمند انتظامی و امنیتی و همچنین قضات اخلاقمند به موضوع مواریث ملموس و ناملموس، گردشگری و صنایع دستی را می دهد. به نظر بنده نشستی اضطراری با مدیر کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان البرز داشته باشیم تا اهمیت موضوع و برخورد سخیف برخی مدیران زیرمجموعه ایشان مورد بررسی قرار گیرد.
سیامک صحافی
رئیس انجمن تاریخ و میراث ایرانیان
7 فروردین 1401
_______________________
گفت و گوی انتقادی درباره برگزاری نوروزگاه در محوطه ازبکی -1
گفت و گوی انتقادی درباره برگزاری نوروزگاه در محوطه ازبکی - 3
گفت و گوی انتقادی درباره برگزاری نوروزگاه در محوطه ازبکی - 4
هشدار ...
مراقب باشید آثار نه هزار ساله محوطه باستانی ازبکی تخریب نشود!
بر اساس پوسترهای منتشر شده در رسانه ها و فضای مجازی، قرار است با عنوان «نوروزگاه»، برنامه های مختلفی همانند مسابقات گروهی، اجرای موسیقی و پخت غذا و... در «محوطه باستانی ازبکی» استان البرز برگزار شود. کنشگران میراث فرهنگی ضمن استقبال از نشاط افزایی اجتماعی و بازگشایی درب بسته اماکن تاریخی به روی مردم و گردشگران، از دیگر سو به شدت نگران تخریب میراث فرهنگی در این محوطه 9هزارساله با برنامه های نامتناسب با شیوه نامه های نگهداری آثار باستانی و تاریخی هستند. امیدواریم حامیان و مجریان این نوروزگاه، «پیوست فرهنگی و حفاظت از آثار محوطه باستانی ازبکی» را با مشورت روشمند با باستان شناسان، کارشناسان حوزه میراث فرهنگی و برگزارکنندگان سال های پیش، تدوین کرده و در نوروزگاه اجرا کنند. البته به فقدان زیرساخت های خدماتی موجود در محوطه همانند سرویس بهداشتی و... هم باید توجه جدی داشته باشند. حواسمان باشد که «حفظ میراث فرهنگی»، مقدم بر هر چیزی است...
حسین عسکری
اول فروردین 1401
پوستر برگزاری نوروزگاه در محوطه باستانی ازبکی، اول تا 12 فروردین 1401
_________________________________
بازتاب یادداشتم درباره «نوروزگاه محوطه باستانی ازبکی»
ادمین «صفحه اینستاگرام دنگیزکی ها» با آیدی @dangizakiha پس از مطالعه یادداشتم درباره نوروزگاه محوطه باستانی ازبکی در سال 1401خورشیدی، دو پرسش مطرح کرده که در ادامه متن آنها و پاسخ بنده را ملاحظه کنید.
حسین عسکری - 2 فروردین 1401
- پرسش اول) سلام جناب عسکری، شما عضو «سمن حامیان تپه ازبکی» هستید؟
- پاسخ) سلام دوست عزیزم. این سمن (= سازمان مردم نهاد)، ویژه جوانان است. بنده به جهت عبور از سن جوانی، عضو افتخاری آن هستم نه عضو اصلی. مسئولیت این انجمن علمی - فرهنگی بر عهده آقای مهندس علیرضا گروسی است که توسط شورایی از جوانان دوستدار میراث فرهنگی اداره می شود.
- پرسش دوم) جناب آقای عسکری شما خودتان مگر جزو سمن حامیان تپه ازبکی نبودید که سال های گذشته همین گونه مراسمات را در کنار تپه ازبکی برگزار می کرد؟
- پاسخ) بنده هیچ نقش و مسئولیت اجرایی در هیچ نوروزگاهی در استان البرز نداشته و ندارم؛ بلکه عضو کوچکی از «جامعه دیده بانان میراث فرهنگی» در البرز هستم. بر همین مبنا، به همراه دوستان فعال در این عرصه، با لحاظ دغدغه های فرهنگی و البته بیشتر مباحث البرزپژوهانه، نسبت به «تخریب میراث فرهنگی» در همه جای استان البرز، حساس هستیم. هیچ فرقی هم بین آثار فرهنگی و تاریخی پیش و پس از اسلام، قائل نیستیم. بنده در همه دوره های مدیریتی و دولت های پیشین درباره تخریب میراث فرهنگی هشدار دادم. مستندات مکتوب و غیر مکتوب آن را می توانید در نشریات، رسانه ها و فضای مجازی ملاحظه کنید. حفظ میراث فرهنگی فراتر از دولت ها یا جناح های سیاسی یا منافع مخفی و آشکار محافل قدرت و ثروت است. به خاطر دارم در آخرین دیدار و گفت و گوی آقای اسماعیل آل احمد و بنده با جناب استاد دکتر یوسف مجیدزاده (چهره ماندگار باستان شناسی ایران و سرپرست گروه کاوش در محوطه ازبکی)، ایشان با اندوه فراوان گفتند که ای کاش بقایای معماری های باستانی به ویژه دژ و شهر مادی را بیرون نمی کشیدند تا با بی تدبیری مدیران میراث فرهنگی، این گونه نابود شود. کل حرف بنده با مجریان و حامیان نوروزگاه 1401در محوطه باستانی ازبکی آن است که باید «تدابیر و پیوست های فرهنگی و شیوه نامه های حفاظت از آثار تاریخی» را با مشورت روشمند با باستان شناسان و کارشناسان میراث فرهنگی تدوین و اجرا کنند. به طوری که برنامه مدون و روشنی برای جلوگیری از تخریب آثار 9هزار ساله ازبکی در دستور کار خود داشته باشند. از دیگر سو، در سال های تعطیلی نوروزگاه بر اثر فراگیری بیماری کرونا، شورای شهر و شهرداری و دفتر نمایندگی میراث فرهنگی نظرآباد، فرصت کافی داشتند که زیرساخت های لازم خدماتی همانند سرویس های بهداشتی و... را تدارک ببینند و همچنین برنامه های سرگرم کننده و مسیرهای بازدید را طوری طراحی کنند تا از تخریب های خواسته و ناخواسته بازدیدکنندگان، جلوگیری شود. چرا در استان البرز عادت کردیم همیشه چرخ را از نو اختراع کنیم و از تجربیات و آزمون و خطاهای دوره های پیشین، درس نمی گیریم. به هرحال یادداشت بنده با دغدغه فرهنگی نوشته شده است. صریحاً عرض کنم که فعالان فرهنگی و البرزپژوهان بابت تخریب میراث فرهنگی با هیچ شخصیت حقیقی و حقوقی عهد اخوت نبسته اند و حفظ مواریث معنوی، فرهنگی و تاریخی البرز، «خط قرمز» آنان به شمار می رود. سپاس از پرسش های روشنگرانه شما.
_________________________________
نوروزگاه محوطه باستانی ازبکی در صافی دغدغه بیست ساله استاد مجیدزاده
گمان نمی بردم «یاددداشت کوتاه هشدار دهنده ام» درباره برگزاری شتابزده و بدون برنامه نوروزگاه در محوطه باستانی ازبکی و پیامدهای احتمالی اش بر تخریب میراث 9هزار ساله، بازتاب رسانه ای داشته باشد و بعضاً واکنش غیر حرفه‌ای و بغض آلود برخی افراد غیر مرتبط با نوروزگاه را هم برانگیزاند! اما این یادداشت مستند را در پیوند با آن یادداشتم، جهت استحضار جناب آقای دکتر حسین بغدادی فرماندار جدید شهرستان نظرآباد می نویسم که از فرهنگیان و مدیران خوش نام و هوشمند استان البرز است. آقای فرماندار، بر اساس مستنداتی که ملاحظه می کنید سابقه دغدغه بهره‌مندی بهینه و درست از سرمایه عظیم و بی نظیر محوطه باستانی ازبکی برمی‌گردد به تابستان سال 1380که جناب استاد دکتر یوسف مجیدزاده (چهره ماندگار باستان‌شناسی ایران و سرپرست گروه کاوش در محوطه ازبکی) در گفت و گو با رسانه ها از اجرای «طرح جامع محوطه ازبکی» در 1200متر مربع شامل بخش های نمایشگاه سفال (موزه)، کارگاه های مرمت، بایگانی (کتابخانه و مرکز اسناد باستان شناسی)، فروشگاه محصولات فرهنگی، انتشارات و سالن سخنرانی و مکان هایی برای اسکان پژوهشگران و محققان خبر دادند. استاد مجیدزاده همچنین در گفت و گویی با ماهنامه تصویر ساوجبلاغ، تشکیل چنین مرکزی با عنوان «نخستین مرکز مطالعات باستان‌شناسی ایران» را برای آبادی و پیشرفت شهرها و شهرستان‌های اقماری محوطه (کرج، ساوجبلاغ و نظرآباد)، بسیار موثر و با برکت دانستند. سه سال بعد استاد مجیدزاده در 4اسفند 1383در گفت و گو با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفتند: «اگر قلعه مادی محوطه ازبکی، حفاظت و سازماندهی شود می توان یک پارک باستان شناسی در آنجا ایجاد کرد تا مردم استان تهران بتوانند از این فرهنگ و تمدن استفاده کنند.»
از ارائه طرح جامع دکتر مجیدزاده، بیش از بیست سال می‌گذرد و هنوز متولیان میراث فرهنگی و فرمانداران و استانداران پیشین در البرز، قدمی در این راستا برنداشته اند. به گمان بنده یکی از عوامل اصلی و راهبردی توسعه استان البرز، اجرای «طرح جامع فرهنگی - گردشگری با محوریت محوطه باستانی ازبکی» است که متاسفانه هیچ وقت در دستور کار دولت‌های پیشین قرار نگرفته است. باز تاکید می کنم برگزاری مناسبتی نوروزگاه، فقط می‌تواند مسکنی برای وجدان ناآرام متولیان بی برنامه میراث فرهنگی باشد که با گذشت 20سال از وعده هوشمندانه و دوراندیشانه استاد مجیدزاده هنوز هیچ قدمی برنداشته اند. باید توجه داشته باشیم که ایران عزیز، امروز برای عقب نماندن از کاروان توسعه و پیشرفت، نیازمند طرح و برنامه های جامع، راهبردی، درازمدت و دانش‌بنیان است نه مراسم و برنامه های نمایشی، همایشی، رسانه‌ای و مقطعی.
آقای فرماندار، از باب حدیث نفس، تصویر یک مورد از هشدارهایم درباره «نابودی آثار یان تپه محوطه باستانی ازبکی» به عنوان میزبان کهن ترین خشت های دست ساز بشر را که در 22اسفند 1383در روزنامه دنیای اقتصاد منتشر شده، تقدیم می کنم و امیدوارم در دوره مدیریت جنابعالی، دست کم «مطالعه طرح جامع فرهنگی - گردشگری محوطه باستانی ازبکی» آغاز شود.
مزاج دهر تبه شد در این بلا حافظ
کجاست فکر حکیمی و رای برهمنی
خادم فرهنگ و تاریخ استان البرز
حسین عسکری
3 فروردین 1401
روزنامه دنیای اقتصاد، شماره 633، شنبه 22 اسفند 1383
_________________________________
ماجرای «جمله طلایی» استاد دکتر یوسف مجیدزاده درباره محوطه باستانی ازبکی
چند تن از مخاطبان گرامی صفحه البرزپژوهی پس از مشاهده «عنوان یادداشت پیشین»، پرسیده اند: جمله «طلا همین خاک است» از کیست؟ یعنی چه؟ و در چه فضایی بیان شده است؟ این جمله طلایی - که پیشنهاد می کنم با سلیقه و زیبایی تمام، در ورودی استان البرز به ویژه شهرستان نظرآباد و محوطه باستانی ازبکی نصب شود - از جناب استاد دکتر یوسف مجید زاده است. آقای دکتر مجیدزاده متولد سال 1315شهر تبریز، استاد بازنشسته و مدیر اسبق گروه باستان شناسی و تاریخ هنر دانشگاه تهران و دانش آموخته دکتری باستان شناسی از موسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو است. ایشان که از چهره های ماندگار باستان شناسی ایران به شمار می رود، چندین فصل کاوش در محوطه باستانی ازبکی استان البرز انجام داده است. محوطه ازبکی دربرگیرنده شش هزار سال بقایای فرهنگی پیش از تاریخ و اوایل دوران تاریخی ایران از نیمه اول هزاره هفتم تا نیمه نخست هزاره اول پیش از میلاد مسیح یعنی دوره ماد است.
جناب استاد در 31اردیبهشت 1383در گفت و گو با احمد جلالی فراهانی (خبرنگار روزنامه ایران) درباره چرایی و چگونگی جمله طلایی مورد اشاره گفته است: «...وقتی تصمیم گرفتم به تپه ازبکی بروم، به آقای مهندس [سید محمد] بهشتی [رئیس سازمان میراث فرهنگی کشور] گفتم که ما می‌خواهیم مردم را در جریان کارمان بگذاریم و آقای مهندس بهشتی گفتند یکی از هدف‌های سازمان نیز همین مسئله است. رفتم پیش امام جمعه [نظرآباد] گفتم حاج آقا ما اینجا را حفاری می کنیم. حفاری درباره گذشته مملکتمان است. لطفاً خودتان بیایید و در نماز جمعه به مردم بگویید بیایند از کار ما بازدید کنند. رفتم پیش فرماندار [شهرستان ساوجبلاغ] و گفتم خواهش می کنم در جلسات خود به روسای ادارات بگویید خودشان و کارمندانشان برای بازدید به تپه ازبکی بیایند. بعد به شهردار [نظرآباد] گفتم، به شورای شهر گفتم. از رئیس آموزش و پرورش [نظرآباد] خواستم با برنامه دانش‌آموزان را بیاورند. دو سالی ما را جدی نگرفتند. البته برای بازدید می آمدند و ما همه درها را باز گذاشته بودیم. یک روز برنامه عجیبی را طراحی کردم. به مردمی که آمده بودند گفتم باید آنقدر بمانید تا این نقطه را حفاری کنیم چون در اینجا طلا وجود دارد! هر کسی که بماند از این طلا سهم خواهد داشت. لحظه به لحظه مردم دور تپه جمع شدند و یک لحظه دیدم دور ترانشه پر از مردم است. به همکارانم گفتم تا می توانید کار را کش بدهید. من هم در این لحظات از این مراسم عکس برداری کردم. بالاخره کوزه‌ای را از دل خاک بیرون آوردیم. کوزه را دستم گرفتم و گفتم چه کسی زودتر از همه سر تپه آمده است. ده‌ها نفر دستشان را بلند کردند، گفتم این طوری نمی شود و نهایتاً یک نفر را انتخاب کردم و گفتم از سر تپه بیا پایین و سهمت را بگیر. نمی دانید چه حالی داشت طفلک. کف دو دستانش را به سمت کوزه گرفت و من خاک کوزه را توی دستش خالی کردم. همه مات و مبهوت مانده بودند که این دیگر چه ماجرایی است. من به آنها گفتم طلا همین خاک است. این خاک برای ما طلاست. قدر این خاک را بدانید...»
حسین عسکری
4 فروردین 1401
- به نقل از کانال البرزپژوهی https://t.me/alborzology
محوطه باستانی ازبکی شهرستان نظرآباد استان البرز
تصاویر از: علی عسکری
_____________________
گفت و گوی انتقادی درباره برگزاری نوروزگاه در محوطه ازبکی - 2
گفت و گوی انتقادی درباره برگزاری نوروزگاه در محوطه ازبکی- 3
گفت و گوی انتقادی درباره برگزاری نوروزگاه در محوطه ازبکی - 4
قلعه صفوی حیدرآباد ماهدشت و شکایت مدیرکل میراث فرهنگی البرز
امروز آقای فریدون محمدی (مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز) در واکنش به مصاحبه انتقادی بنده با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) و گزارش مستند آقای محمد باریکانی (خبرنگار حوزه میراث فرهنگی) درباره تخریب و واگذاری غیر قانونی قلعه صفوی حیدرآباد، شکایت کرده است. مستندات خود را تقدیم کردم و تسلیم اراده قانون هستم . گفتنی است، «تپه و قلعه حیدرآباد» در محدوده شهر ماهدشت از توابع بخش مرکزی شهرستان کرج، از جمله آثار باستانی و تاریخی استان البرز است که در 10دی 1381به شماره 6565در فهرست آثار ملی ایران» به ثبت رسیده است.
حسین عسکری
22آذر 1400
___________________________
بخشی از واکنش های فعالان فرهنگی و اجتماعی
- دکتر مهراب رجبی (البرزپژوه): عجب!!؟ شکایت دیگر چیست؟ فرهنگ و ادب و هنر را چه به شکایت... دفاع از تاریخ و فرهنگ نیاکان را چه به قاضی و بازپرس...
ای خدا جان را تو بنما آن مقام
کاندر او بی حرف می روید کلام
23 آذر 1400
- حسین جوادان (فعال فرهنگی): دردا که افراد غیر فرهنگی، مدیریت‌های فرهنگی را اشغال کرده‌اند. این هزینه‌سازی‌ها و اقدامات نسنجیده، نه تنها صدای حق‌طلبانه اهالی بیدار فرهنگ را خاموش نمی کند، بلکه اجر تلاش‌های آنان را مضاعف می کند. همه ما در کنار دکتر عسکری عزیز، این سرباز دلیر فرهنگ و تاریخ البرز هستیم.
23 آذر 1400
- داود اسدی (روزنامه نگار و فعال فرهنگی): در روزهای پایانی خدمت مدیران باقی مانده از دولت روحانی، شاهد شکایت های مکرر از اهالی رسانه و دلسوزان و منتقدان به نابسامانی های موجود در بخش های مختلف به ویژه در بخش میراث فرهنگی و گردشگری در استان البرز هستیم. عمده حرف ما در خصوص مسئله اخیر این است که چرا با وجود ارسال نامه دوم مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری مبنی بر توقف عملیات عمرانی در محدوده اثر ملی فوق، از انتشار و رسانه‌ای شدن آن نامه خودداری می شود و به جای پذیرش خطای احتمالی یا توضیح روشنگرانه که وظیفه هر مسئول و مدیر در نظام اسلامی است، به شکایت علیه منتقدین و دلسوزان اقدام می شود؟
22 آذر 1400
- علی اکبرپور (فعال اجتماعی): سلام. واقعاً جای تاسف دارد، این ها مدعی فرهنگ در کشور هستند. به جای تشکر و قدردانی از دلسوزی دکتر حسین عسکری می روند شکایت می کنند. در اوج انتقادها از این کار غیر فرهنگی این مدیر ان شالله فرهنگی استان البرز، پیشنهادی دارم. ایشان در اسرع وقت با پس گیری شکایت بیجای خود، چند ساعتی در شهر ما نظرآباد در نماد تاریخی استان البرز (محوطه ازبکی)، با مهربانی پذیرای دلسوز فرهنگی استاد دکتر عسکری عزیز باشند. ضمن دلجویی از بابت این شکایت بی جا، ضمن تبادل اطلاعات در مورد موضوع مورد اختلاف، نگرانی اصحاب فرهنگی و مردم را رفع نمایند تا مردم تشویق به مطالبه گری و انتقاد از مدیران شوند. ان شالله.
23 آذر 1400
- سید حسن حسینی (کارگردان البرزی): دکتر عسکری، در عجبیم وقتی توان نگهداری از اماکن تاریخی و فرهنگی و هویت ایرانی را ندارند و در پس پرده با تصمیمات بچه گانه و غیر کارشناسی باعث تخریب و از دست رفتن هویت تاریخی هستند برای فرار رو به جلو، شکایت ساده ترین کار ممکن است اگر بنا به شکایت است همه ما صدای حق خواهی شما هستیم و از همینجا اعلام می کنم از ما هم شکایت کنید شاید خیالتان آسوده تر شد.
23 آذر 1400
استوری مریم اطیابی (خبرنگار حوزه میراث فرهنگی) درباره شکایت مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان البرز از دو فعال فرهنگی و رسانه ای
24 دی 1400
استوری علیرضا گروسی (دبیر سازمان مردم نهاد حامیان محوطه باستانی ازبکی) به شکایت مدیرکل میراث فرهنگی البرز از فعالان فرهنگی
25 آذر 1400
- مهندس عزت‌الله ضرغامی (وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی) در حاشیه بازگشایی پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری با اشاره به شکایت یکی از مدیر کل‌های استانی از یک رسانه و فعال میراث فرهنگی تاکید کرد: بلافاصله دستور داده شد شکایت پس گرفته شود. ما از هیچ کس شکایت نمی‌کنیم. همه با هم هستیم. شکایت و گله کردن هیچ مشکلی را حل نمی‌کند.هر رسانه و هر فعالی باید نقد کند هم وظیفه‌اش است هم نیاز ماست. هر چقدر لازم باشد باید اشکالات و کمبودهایی که هست در قالب گزارش و‌خبر منتشر و اطلاع‌رسانی شود.
- به نقل از: وب سایت خبری - تحلیلی صدای میراث، 9 بهمن 1400
___________________________
شکایت پس گرفته شد...
با مطالبه گری جدی و فراگیر خبرنگاران و کنشگران حوزه میراث فرهنگی و همچنین پیگیری موشکافانه مسئولان رده بالای وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، مدیر کل میراث فرهنگی استان البرز صبح روز دوشنبه 27دی 1400شکایتش را از بنده و آقای محمد باریکانی پس گرفت. گفتنی است آقای فریدون محمدی در واکنش به دو مصاحبه انتقادی بنده با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) و گزارش مستند آقای محمد باریکانی (خبرنگار حوزه میراث فرهنگی) درباره تخریب و واگذاری غیر قانونی قلعه صفوی حیدرآباد، شکایت کرده بود. «تپه و قلعه حیدرآباد» در محدوده شهر ماهدشت از توابع بخش مرکزی شهرستان کرج، از جمله آثار باستانی و تاریخی استان البرز است که در 10دی 1381به شماره 6565در «فهرست آثار ملی ایران» به ثبت رسیده است.
حسین عسکری
میراث فرهنگی استان البرز شکایت از صدای میراث در پرونده «قلعه‌خواری در البرز» را پس گرفت
وزارت میراثفرهنگی قصد شکایت از خبرنگاران و فعالان میراثفرهنگی را ندارد
4 بهمن 1400
صدای میراث: اداره کل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان البرز با تلاش روابط‌ع مومی وزارت میراثفرهنگی و درخواست معاونت میراثفرهنگی این وزارتخانه، شکایت خود از سردبیر سایت صدای میراث را در پرونده گزارش «قلعه‌خواری در البرز» پس گرفت. به گزارش صدای میراث، بخش حقوقی اداره میراثفرهنگی البرز با حضور در شعبه 17 بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه 2 فجر کرج و پر کردن فرم مخصوص اعلام رضایت دادسرا و تحویل آن به شعبه 17 بازپرسی دادگستری استان البرز، در این پرونده اعلام رضایت کرد. پس از انتشار گزارش «قلعه‌خواری در البرز» که به تخریب باقیمانده قلعه تاریخی حیدرآباد در ماهدشت کرج پرداخته بود، یگان حفاظت میراثفرهنگی استان البرز و دستگاه‌های نظارتی و امنیتی با حساسیت ویژه موضوع را در دست بررسی قرار دادند. با این حال بخش حقوقی اداره کل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان البرز با عنوان اتهامی نشر اکاذیب اقدام به شکایت از سردبیر سایت صدای میراث و یکی از فعالان میراثفرهنگی و رسانه‌ای استان البرز بابت بازنشر این گزارش، در «پلیس فتا» استان البرز اعلام شکایت کرد. براساس همین شکایت سردبیر صدای میراث به پلیس فتا استان البرز فراخوانده شد و توضیحات مرتبط با پرونده را به کارشناس مربوطه اعلام کرد. پس از آن و در تاریخ 23 دی 1400 شعبه 17 بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه 2فجر کرج در ابلاغیه‌ای خواستار حضور این روزنامه‌نگار تخصصی حوزه میراثفرهنگی و همچنین یکی از فعالان فرهنگی و رسانه‌ای استان البرز در این شعبه شد. همزمان با مراجعه خوانده‌شدگان به شعبه 17 بازپرسی دادگستری استان البرز و ارایه توضیحات مرتبط با پرونده به بازپرس پرونده، معاون حقوقی اداره کل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان البرز نیز به این شعبه مراجعه و رضایت خود در این پرونده تقدیم بازپرس ویژه پرونده کرد. فریدون محمدی مدیرکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان البرز پس از اعلام رضایت اداره کل میراثفرهنگی البرز در این پرونده، در تماس با سردبیر صدای میراث شکایت صورت گرفته را ناشی از یک سوءتفاهم خواند و گفت: پس از انتشار گزارش قلعه‌خواری در البرز در سایت صدای میراث، اداره کل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان البرز بلافاصله نامه توقف تخریب را صادر و نامه نخست را که با متن بی‌ارزش بودن باقیمانده قلعه صفوی حیدرآباد ماهدشت منتشر شده بود را کان لم یکن کرد و حتی برخی جابه‌جایی‌ها در معاونت میراثفرهنگی استان البرز درباره متن نگارش شده در نامه نخست منتشر شده نیز صورت گرفت.
گفتنی است، پس از اعلام شکایت اداره کل میراثفرهنگی استان البرز از سردبیر صدای میراث در موضوع گزارش متشر شده از تخریب باقیمانده قلعه صفوی ماهدشت با استناد به نامه نخست اداره میراثفرهنگی این استان که در آن اعلام شده بود باقیمانده این اثر تاریخی بدون ارزش تشخیص داده شده است، حسن میثمی مدیرکل روابط‌عمومی وزارت میراثفرهنگی و سیدامین صانعی، معاون او با اطلاع از این اقدام از اداره میراثفرهنگی استان البرز خواستند از شکایت مطرح شده صرفنظر و رضایت خود را برای مختومه شدن پیگیری رسانه‌ای قلعه‌خواری در البرز به دادگستری استان البرز ارایه کند. پیگیری صدای میراث همچنین مشخص کرد، علی دارابی، قائم مقام وزیر میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و معاون میراثفرهنگی کشور با اعلام نارضایتی از شکایت صورت گرفته از سردبیر سایت صدای میراث و همچنین یکی از فعالان میراث فرهنگی و رسانه‌ای استان البرز از فریدون محمدی، رییس اداره میراث فرهنگی این استان خواست بلافاصله شکایت خود از رسانه‌ها و فعالان میراث فرهنگی را پس بگیرد.
پیگیری‌های صدای میراث از وزارت میراث‌فرهگی مشخص کرد که نه تنها عزت‌الله ضرغامی وزیر میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و علی دارابی معاون میراثفرهنگی و قائم مقام وزیر میراثفرهنگی از پیگیری رسانه‌ای موضوعات مرتبط با فعالیت‌های زیر مجموعه این وزارتخانه استقبال می‌کنند که مسئولان این وزارتخانه تاکید دارند که نباید هیچ شکایتی از رسانه‌های حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و فعالان این حوزه و دوستداران میراث فرهنگی صورت بگیرد. در دیدگاه مقامات ارشد وزارت میراث فرهنگی، رسانه‌های این حوزه چشمان تیزبین مسایل و مشکلات سه حوزه مرتبط با این وزارتخانه و بیانگر موضوعاتی هستند که نیازمند تصمیم گیری دقیق و کارشناسانه از سوی وزیر و معاونان این وزارتخانه است. صدای میراث با تحسین نگاه حاکم بر وزارت میراثفرهنگی در مضموم بودن شکایت از رسانه‌های تخصصی حوزه میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و فعالان این حوزه، بر خود لازم می‌داند با قدردانی از پیگیری مسئولان این وزارتخانه درخصوص پس گرفتن شکایت اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان البرز از سردبیر این سایت و همچنین یکی دیگر از فعالان رسانه‌ای و فرهنگی آن استان که به دلیل بازنشر گزارش صدای میراث با شکایت مواجه شد، همچنان وظیفه آگاهی‌رسانی در حوزه‌های مرتبط با میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی را به نحو مطلوب انجام داده و با تداوم اطلاع‌رسانی و حتی نقد منصفانه، به عنوان یک پل ارتباطی با افکارعمومی، مسئولان این وزارتخانه را در تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی سه حوزه مرتبط با وظایف حساس و خطیر وزارت میراثفرهنگی یاری کند.
گزارش فوق در وب سایت صدای میراث
___________________________
دیگر مطالب مرتبط:
مجموعه مطالب مربوط به قلعه خواری در ماهدشت البرز - 1
مجموعه مطالب مربوط به قلعه خواری در ماهدشت البرز - 2
پاسدار مسجد قاجاری البرز
متاسفانه چند ساعت مانده به تحویل سال 1401 خورشیدی، «کربلایی محمدنبی روزبان» عضو هیئت امنای مسجد حضرت ابوالفضل (ع) روستای نجم آباد شهرستان نظرآباد از توابع استان البرز - که در سال 1386ش به شماره 19166 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده - در راه انتقال به بیمارستان درگذشت. این سوگ را صمیمانه به خانواده گرامی آن مرحوم تسلیت عرض می کنم. از سال های نگارش کتاب «دشتی به وسعت تاریخ» یعنی از حدود سال 1380، کربلایی را می شناسم. برای آخرین بار هم ایشان را روز جمعه 26 آبان 1400 در آیین «لبخند صبح» در کتابخانه عمومی نجم آباد دیدم. همچنان با شوق و حرارت از مسجد قدیمی نجم‌آباد - که نمازگاه آخوند ملا ابراهیم نجم آبادی (درگذشت 1245ق) مدرس حکمت متعالیه در اوایل حکومت قاجاریه و آیت الله حاج شیخ هادی نجم آبادی (درگذشت 1320ق) قرآن پژوه و فقیه آزادی‌خواه صدر مشروطیت به شمار می رود - سخن گفت. در آن شب خاطره انگیز، نامه‌نگاری‌های خود با تعدادی از مراجع معظم تقلید شیعه همانند آیات عظام آقا سید علی خامنه ای، آقا شیخ محمدعلی اراکی، آقا شیخ محمد فاضل لنکرانی و شیخ جواد آقا تبریزی را نشانم داد. در آن نامه ها که متعلق به سال های 1370 تا 1374 است، هیئت امنای مسجد به اصرار برخی از اهالی، از مراجع استفتاء کرده اند «آیا امکان دارد بخشی از مسجد قدیمی نجم آباد را تخریب کرده و آن را به کوچه اضافه کنند تا به اصطلاح عبور و مرور خودروها و عابرین به آسانی انجام شود!» پاسخ های مراجع تقلید، قابل توجه و متنوع است. در نخستین استفتاء، شیخ الفقها آیت الله شیخ محمدعلی اراکی (درگذشت 1373) در تیر ماه 1370 مرقوم کرده اند: «الحاق زمین مسجد به کوچه کم باشد یا زیاد، جایز نیست و آنچه را که ذکر نمودید مجوز برای الحاق مسجد به کوچه نیست.» مرحوم کربلایی و دیگر اعضای هیئت امنا با استناد به همین «ابراز نظر شرعی»، مانع تخریب مسجد قدیمی می شوند. فتوایی که «حفظ میراث فرهنگی» هم در آن لحاظ شده است.
به گمان بنده، در «رویکردهای نوین اجتماعی و نظام ساز به فقه و فقاهت»، همچنان جای «فقه میراث فرهنگی» در پروهش ها و دروس عالی حوزوی و رساله های عملیه خالی است. هنوز هم برخی متشرعین بر این باورند که با پرداخت خمس، می توان مالک اشیای تاریخی و باستانی (بخوانید گنج) شد. بر مبنای این نگرش فقهی، تخریب و تصاحب میراث فرهنگی، «گناه» نیست! البته به تصریح قانون مجازات اسلامی، «جرم» است. اگر بر مبنای «فقه پویا» (روش اجتهادی امام خمینی)، عبور خودرو از چراغ قرمز، حرام است چرا ویرانی عناصر تاریخی، هویتی و معنوی یک ملت بزرگ، گناه شرعی نباشد...
حسین عسکری
اول فرودین 1401
بازنشر یادداشت فوق در خبرگزاری شبستان
آیت الله شیخ محمدعلی اراکی
کربلایی محمدنبی روزبان
استفتاء کربلایی محمدنبی روزبان از آیت الله شیخ محمدعلی اراکی درباره تخریب مسجد قاجاری نجم آباد استان البرز، 22 تیر 1370
تخریب سقف مسجد تاریخی نجم آباد به روایت روزنامه جام جام، چهار‌شنبه 3 اردیبهشت 1399، شماره 5641، صفحه 16
از دبستان برزگران کرج تا تحصن کبیر
به دعوت معاونت دانشجویی و فرهنگی دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، با شماره چهارم فصلنامه جان جهان (پاییز 1400) به گفت و گوی البرزپژوهانه نشستم. این فصلنامه خواندنی و البته دیدنی به مدیرمسئولی آقای دکتر مصطفی اویسی و سردبیری آقای مهندس اکبر فضل الهی منتشر می شود. پیش از این استاد نوراله نریمانی (نیرن) و آقای دکتر مهراب رجبی درباره فرهنگ و تاریخ استان البرز با محوریت دانشکده کشاورزی کرج، با این فصلنامه سخن گفته اند.
حسین عسکری
_________________________________
- لطفاً با معرفی خودتان شروع بفرمایید.
- بنده فرزند پنجم کشاورزی زحمتکش هستم که همزمان با کار زراعت به کار مکتب داری (آموزش و پرورش سنتّی) میپرداخت. در اول فروردین 1353 در محله قدیمی شهر نظرآباد متولد شدم اما در شناسنامه ام محل تولد، کرج قید شده است. برخلاف مرحوم پدرم که اهل کتاب و دانش بود، مرحوم مادرم سواد اندکی داشت. در سال های کودکی همیشه فکر می کردم، زادگاهم آخر دنیاست چون در شمال آن کوه های البرز را می دیدم و در جنوب، ارتفاعات حلقه دره را. در نوجوانی، پس از آشنایی با نشریه «میقات کرج» به نوشتن و روزنامه نگاری علاقه مند شدم. تعدادی مطلب کوتاه هم از قلم نوجوانی بنده در آن نشریه چاپ شده است. پس از آن، فعالیتم را در «ماهنامه تصویر ساوجبلاغ» ادامه دادم. در آن نشریه که بیش از 70 شماره چاپ شد، به سردبیری هم رسیدم. از همان نوجوانی به شناخت فرهنگ و پیشینه زادگاهم سپس شهرستان ساوجبلاغ و در ادامه استان البرز پرداختم و چندسالی است که به صورت روشمند و متمرکز، فعالیت های مکتوب و پژوهشی ام بیشتر معطوف به «البرزپژوهی» است. هفت عنوان کتاب و تعدادی مقاله در این زمینه از بنده چاپ شده است. رشته دانشگاهی ام در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، «فقه و مبانی حقوق اسلامی» و در مقطع دکتری، «مدیریت راهبردی دانش» است اما البرزپژوهی برایم بیشتر جذابیت دارد. نام کتاب های چاپ شده ام به این شرح است: بیداری دشت کهن، دشتی به وسعت تاریخ، روستای ایستا، علمای مجاهد استان البرز، کهن دشت، کتابشناسی ساوجبلاغ، نقد دل. حدود 120 مدخل در جلدهای 11 تا 16 دایره المعارف تشیع نوشتم و چندتایی هم مقاله علمی - پژوهشی که در پیوند با مدیریت دانش است. هم اکنون کتابی با عنوان «روستازادگان دانشمند» در دست چاپ دارم و این روزها، بیشتر مشغول نگارش کتاب «تاریخ هشتگرد: از آغاز تا انقلاب اسلامی» هستم. مدیر مسئول نشر شاهدان البرز، عضو انجمن میراث فرهنگی استان البرز، عضو انجمن کتابخانه های عمومی شهرستان ساوجبلاغ، عضو هیئت موسس موسسه فرهنگی و هنری شمیم جوان البرز و موسسه رخسار قرآن و همکاری با رادیو و تلویزیون البرز از دیگر فعالیت فرهنگی و اجتماعی ام در سال های اخیر است.
- شما چگونه با دانشکده آشنا شدید و اولین باری که تشریف آوردید دانشکده چه زمانی بود؟
- در اوایل دهه هفتاد خورشیدی برای دسترسی به منابع بومی کتابخانه دانشکده کشاورزی به ویژه کتاب «کرج نامه» نوشته مرحوم دکتر پرویز نیلوفری و دیگر آثار مربوط به شهرستان کرج و حومه، وارد دانشکده شدم. پس از آن چندبار به همراه گروهی از البرزپژوهان، میهمان دانشکده بودیم. چندسال پیش هم به همراه خانواده، دیدار نوروزی از کاخ سلیمانیه و نقاشی های منحصر به فردش و موزه جانورشناسی داشتیم. محیط دانشکده بسیار زیبا، چشم نواز، خاطره انگیز و آرامبخش و به قول امروزی ها، انرژی اش مثبت است.
- چه خاطره ای از دانشکده دارید؟
- این دانشکده، سندی زنده و پویا از دیرپایی دانش و فرهنگ در شهر کرج و استان البرز است. از سال 1396 به همت آقای دکتر مهراب رجبی (البرزپژوه)، 20 مهر به عنوان «روز البرز» جهت تصویب نهایی به شورای فرهنگ عمومی استان البرز پیشنهاد شده است. در مهر ماه 1296، «دبستان برزگران» با پیگیری وزارت فلاحت و تجارت و مدیریت فنی یک مهندس آلمانی به نام «هانس شریکر» در قریه کرج تأسیس شد. سیر تاریخی «پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران» که دبستان برزگران بخشی از آن است عبارتند از:
1. تاسیس مدرسه فلاحت مظفری در سال 1279؛
2. انحلال مدرسه فلاحت مظفری در سال 1285؛
3. تاسیس دبستان برزگران کرج در سال 1296؛
4. انحلال دبستان برزگران در سال 1300؛
5. گشایش مدرسه ابتدایی و متوسطه فلاحتی در پارک امین الملک تهران در سال 1301؛
6. تاسیس مدرسه عالی فلاحت کرج در سال 1306؛
7. تاسیس بنگاه‌های علمی فلاحتی کرج در سال 1314؛
8. تغییر نام مدرسه عالی فلاحت کرج به دانشکده کشاورزی در سال 1319؛
9. پیوستن دانشکده کشاورزی کرج به دانشگاه تهران در سال 1325؛
10. تغییر نام دانشکده کشاورزی کرج به دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال 1345؛
11. تاسیس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال 1383؛
12. نکوداشت یکصد و بیستمین سال تاسیس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال 1399.
- درباره دبستان برزگران کرج بیشتر توضیح دهید.
- این دبستان در واقع همان «مکتب عملی فلاحتی» بود که با حضور 35 شاگرد بالای 15 سال، از طریق آزمون ورودی آغاز به کار کرد. این مدرسه، شبانه روزی و دوره تحصیل در آن یک ساله بود.بر اساس پروگرام دبستان برزگران که در سال 1297 چاپ شده، این درس‌ها تعلیم داده میشد: فارسی، شرعیات، حساب، سیاق، هندسه، فیزیک، علم زراعت، حیوان داری، پرورش و تربیت درختان میوه، کائنات جو (هواشناسی کشاورزی)، شناسایی اراضی، دایر کردن اراضی، کوت و رشوه (کودشناسی)، دفترداری مختصر، مساحی (اندازه گیری مساحت اراضی)، گیاه شناسی، پرورش زنبور عسل، ساختن ابنیه دهاتی، تربیت جنگل به طور عموم، ثروت روستایی، قوانین جاریه روستایی، ماشین‌های زراعتی به طور عموم. از دیگر سو، اقامه نمازهای واجب، ورزش، عملیات زراعتی در مزارع، در فهرست برنامه‌های شبانه روزی این مدرسه دیده می‌شود. حتی در صفحه 9 پروگرام دبستان برزگران آمده است: «در مواقع نماز، اذان هم گفته می‌شود.» همچنین در صفحه 11 آن ذیل «درس شرعیات» درج شده است: «اصول دین؛ فروع دین (مخصوصاً ذکر اهمیت امر به معروف و نهی از منکر)؛ تقسیمات اولیه ارث؛ مکاسب حلال و حرام.»
- دوست دارید صد یا دویست سال دیگر اینجا (دانشکده) چه شکلی باشد؟ یا خوب است به همین شکل حفظ شود؟
- زیبنده است که این مجموعه فرهنگی و تاریخی، با رعایت استانداردهای معماری و حفاظت آثار تاریخی به همین شکل امروزین حفظ شود. تا آنجا که اطلاع دارم این مجموعه به شماره 14665 در 16 اسفند 1384 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. هدف از این ثبت، حفظ هویت و اصالت آن است تا آیندگان هم این شکوه و تاریخ علم کشاورزی در ایران و علوم وابسته به آن را به تماشا بنشینند.
- نقش و جایگاه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی در شهر کرج و استان البرز را چگونه توصیف می کنید؟
- به نظرم دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، یکی از عناصر اصلی و محوری توسعه شهر کرج و در پی آن استان البرز بوده است. علاوه بر آموزش، پژوهش و تربیت دانشجویان در رشته کشاورزی و دیگر رشته های همپیوند با آن، در رویدادهای مهم فرهنگی، اجتماعی، مذهبی و... حضوری جدی و اثرگذار داشته است. همانگونه که در 20 بهمن 1399 در میزگرد تحلیلی «نقش دانشکده کشاورزی در انقلاب اسلامی» عرض کردم، بر اساس مجموعه اسناد برجای مانده از سازمان اطلاعات و امنیت حکومت پهلوی (ساواک)، این دانشکده در رویدادهای مربوط به انقلاب اسلامی حضور موثری داشته است.
- با توجه به مجال کوتاه این گفت و گو، می توانید به فرازهایی از مبارزات استادان، دانشجویان و کارکنان دانشکده در دوران انقلاب اسلامی اشاره کنید؟
- دانشکده کشاورزی با توجه به موقعیت مهم و قابل توجه اش در شهر کرج و نزدیکی اش به مدارس فارابی و دهخدا، مساجد جامع و اعظم و امامزاده حسن، یکی از کانون های اصلی مبارزاتی علیه حکومت پهلوی بود. در بین دانش آموختگان دانشکده کشاورزی، می توان به استادان و دانشجویان مبارز (مثل دکتر منصور عطایی از نیروهای ملی مخالف حکومت پهلوی و محمد حنیف نژاد از دانشجویان مبارز نزدیک به جبهه ملی و نهضت آزادی) و برخی کارگزاران حکومت پهلوی (مثل امیر اسدالله علم نخست وزیر حکومت پهلوی در سال های 1341 و 1342) اشاره کرد که اهمیت تقابل های سیاسی و مذهبی در آن را دو چندان می کرد. ردّ پای سه نوع جریان مبارزاتی اسلامی، ملی و اشتراکی در دانشکده قابل شناسایی است. سندی وجود دارد که نشان دهنده دیدار دانشجویان مبارز دانشکده با امام خمینی در سال 1342 پیش از وقوع قیام 15خرداد است. در 16 خرداد 1342 هم گروهی از دانشجویان علیه حکومت پهلوی تظاهرات کردند و خواستار آزادی امام خمینی شدند. براساس گزارش های ساواک، در 10 و 24 تیر 1342 هم فضای دانشکده ملتهب بوده و مخفیانه اعلامیه های اعتراضی در آن پخش میشد. همچنین دانشجویان سیاسی دانشکده کشاورزی کرج با روحانیون مبارز و آگاه آن سال ها همانند آیت الله سید محمود طالقانی، شهید سید عبدالکریم هاشمی نژاد و علامه محمدتقی جعفری ارتباط گرمی داشتند و از آنها برای سخنرانی در دانشکده دعوت می کردند. آنها با مهندس مهدی بازرگان هم ارتباط داشتند.
- در آن سال های مبارزه، چه تشکّلها و گروه های سیاسی در دانشکده فعال بودند؟
- برخی استادان و دانشجویان یا کارمندان دانشکده با گروهها و تشکّل هایی همچون انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران، سازمان مجاهدین خلق ایران (اولیه)، جبهه ملی ایران، نهضت آزادی ایران، سازمان چریک های فدایی خلق، حزب توده ایران و سازمان ملی دانشگاهیان مرتبط بودند و به تبع آن در مبارزه با حکومت پهلوی، بینش و کنش آن گروه های سیاسی را به فضای دانشکده می کشاندند.
- «سازمان ملی دانشگاهیان» چگونه تشکلّی بود، سیاسی بود یا صنفی؟
- از شیوه های مبارزاتی استادان، دانشجویان و کارکنان دانشکده کشاورزی می توان به برپایی تظاهرات، تکبیرهای شبانه، فعالیت های هنری مثل اجرای تئاتر و نمایش فیلم، اعتصاب غذا، پخش اعلامیه و برگزاری نمایشگاه و تحصن اشاره کرد. دانشجویان این دانشکده بودند که برای نخستین بار، تکبیرهای شبانه را در کرج رواج دادند. تحصن استادان دانشکده های کشاورزی و منابع طبیعی را هم می توان به تحصن صغیر (یک روزه) و تحصن کبیر (25 روزه) تقسیم کرد. تحصن یک روزه در 7 آبان 1357 برگزار شد و تحصن 25 روزه از 29 آذر شروع شد و تا 23 دی 1357 ادامه پیدا کرد. در واقع، «سازمان ملی دانشگاهیان» در آن دو تحصن، فعال بود.
- درباره تحصن کبیر، اسنادی برجای مانده است؟
- در این باره علاوه بر تعدادی اسناد، کتابی 338 صفحه ای به قلم آقای مهندس سید محمدکاظم نایینی از استادان حاضر در تحصن برجای مانده که در سال 1391 به همت آقای سید جواد میرسلیمی (آل طاهر) با عنوان «از تحصن تا بازگشایی» به چاپ رسیده است. در این تحصن 25 روزه از 2200 مدرس دانشگاه تهران، 71 نفر شرکت کردند که 25 نفر از کرج بودند، 15 نفر از دانشکده کشاورزی و 10 نفر از دانشکده منابع طبیعی. از استادان حاضر در آن اعتراض سیاسی به حکومت پهلوی می توان به دکتر عباسعلی زالی، دکتر جمشید خیرابی، دکتر عزیز خرازی پاکدل، دکتر حسین حبیبی کاسب و خانم دکتر پوران سلیمانی اشاره کرد. روحانیون مبارز تهران، جمعیت حقوقدانان ایران، کمیته همبستگی اعضای وزارت امور خارجه، سازمان تحقیقات زمین شناسی و معدنی، جامعه اصناف گمرک، سندیکای مشترک کارکنان صنعت نفت و جبهه ملی ایران از حامیان این تحصن بودند. آیت الله طالقانی هم در نوزدهمین روز تحصن، با استادان انقلابی دیدار و گفت و گو کردند.
- آیا دانشجویان مبارز دانشکده با مساجد شهر کرج هم در ارتباط بودند؟
- بله، پیوند عمیقی داشتند. به طور نمونه، بر اساس اسناد ساواک گروهی از دانشجویان در 23 اردیبهشت 1357 در مسجد اعظم کرج تجمع کردند. در آن مراسم سیاسی و مذهبی، سخنران مراسم دستگیر شد. در پایان این گفت و گو، پیشنهاد می کنم که کتاب و فیلم مستندی درباره مبارزات سیاسی و اجتماعی دانشکده های کشاورزی و منابع طبیعی کرج در سال های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، تدوین و منتشر شود تا نسل جوان و دانشجویان با آن فعالیت ها و کارکردهای سیاسی و اجتماعی دانشکده هم آشنا شوند.
- منبع: جان جهان (فصلنامه فرهنگی - اجتماعی دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران)، سال اول، شماره 4، پاییز 1400، صفحه 6.
