گشت و گذاری در روستای تاریخی برغان

فرهاد سلطانی

=بخش اول=

«برغان» یکی از روستاهای خوش آب و هوای استان تهران است که در بخش چندار شهرستان ساوجبلاغ واقع شده است. برای رسیدن به برغان دو راه اصلی وجود دارد که بازدید کنندگان از این روستا هر یک بنابر موقعیت جغرافیایی محل سکونت خویش و یا بر اساس دوری و نزدیکی به آن می توانند یکی از این دو راه انتخاب کنند.

 یکی از راه های دسترسی به روستای برغان راه اصلی و قدیمی این روستا است. 11 کیلومتر پس از عوارضی کرج ـ قزوین بر روی اتوبان دو پل هوایی به موازات یکدیگر قرار دارد که به پل های کردان مشهورند. نرسیده به پل هوایی اول و در قسمت راست اتوبان جاده ای وجود دارد که در ابتدای آن تابلوی بزرگی شما را به سمت دو منطقه «کوهسار» و «کردان» راهنمایی می کند. با انتخاب این جاده به بالای پل هوایی اول خواهید رفت که پس از سرازیر شدن از پل به یک دو راهی خواهید رسید. برای ادامه مسیر جاده سمت راست را که در ابتدای آن تابلویی نصب شده است و جهت مناطق کوهسار کردان ولیان و برغان را نشان می دهد انتخاب کنید. این مسیر که از فراز پل هوایی دوم می گذرد شما را پس از عبور از جاده ای پر پیچ و خم و طی مسافتی حدود 17 کیلومتر در نهایت به روستای برغان خواهد رساند.

جهت مطالعه ادامه مطلب، اینجا را کلیک کنید...

گشت و گذاری در روستای تاریخی برغان

=بخش دوم=

در داخل حیاط مسجد جامع برغان درخت چناری است که قدمتش به هزار سال پیش می رسد. این شاهکار طبیعت به همراه درخت چنار دیگری که در مجاورت آن قرار دارد یکی از کهنسال ترین درختان ایران هستند که در دامنه سلسله جبال البرز مقاوم و استوار سر به آسمان می سایند. گفته می شود با ورود دین مقدس اسلام به ایران مردم روستا که آیین زرتشت را دین خود می دانستند اسلام و تشیع را پذیرفته و با ساخت مسجد به کاشت این دو چنار به عنوان سایه بان مبادرت می ورزند. این شاهدان زنده تاریخ در قرون گذشته شاهد تاخت و تازهایی بوده اند که توسط اقوام مختلف در این روستا انجام گرفته است. گفته شده در سال 1357 هجری قمری آتش سوزی مهیبی مسجد روستا را در کام خود فرو برده علی رغم تلاش و کوشش ساکنین متاسفانه از ساختمان مسجد تنها تلی از خاکستر بر جای می ماند. به علت این آتش سوزی خسارات جبران ناپذیری بر تنه درخت اصلی وارد می شود که آثار آن همچنان مشهود است.

جهت مطالعه ادامه مطلب، اینجا را کلیک کنید...

امامزاده علی اکبر (تکیه اغشت ساوجبلاغ)

امامزاده کمال الدین و شعیب الدین (رامجین ساوجبلاغ)

امامزاده مهراب (کش رود طالقان)

امامزاده یحیی (دوزعنبر ساوجبلاغ)

امامزادگان موسی و سلیم (آسفاران طالقان)

امامزاده قاضی میر سعید (حسنجون طالقان)

---------------------------

جهت آشنایی با امامزادگان فوق، اینجا را کلیک کنید.

مردم نگاری روستای ورده

=بخش اول=

اشاره: آقای «محمد سعید جانب اللهی فیروز آبادی» پیر کارشناس خبره و کوشای «مردم شناسی» اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران بود که هم اکنون بازنشسته شده است. ایشان را در سال 1379 خورشیدی در سفر به منطقه طالقان شناختم. همسفر بودیم تا ایشان گزارش مردم شناختی خود درباره روستای ایستا (محل سکونت اهل توقف طالقان) را تکمیل نماید. به جز دقت، ظرافت، مهربانی، شکیبایی و رعایت دیگر اصول اخلاقی چیزی از او ندیدم. پس از چند ماه، گزارش او در «مجله پژوهشنامه» اداره کل میراث فرهنگی استان تهران (پاییز 1379) به چاپ رسید. لطف کرده بود و دانسته های بنده و آقای سیروس علوی نیا را در ردیف منابع گزارش خود آورده بود.

عنوان دقیق و با مسمای «اهل توقف» پیشنهاد او برای این قوم تجددستیز است که با استقبال پژوهشگران مواجه شده است. گزارش زیر روزنوشت های مردم نگاری او درباره روستای ورده (varada) از توابع بخش چندار شهرستان ساوجبلاغ است که قرار است با عنوان «سفرنامه مردم شناختی ایران: از مغان تا چابهار» چاپ شود.

مردم نگاری روستای ورده

=بخش دوم=

آبان 1372: امروز بار دیگر به ورده رفتیم تا اطلاعاتی نیز در زمینه آیین ها و مراسم ازدواج بپرسیم. سید می گفت در ورده برای انتخاب همسر پدران تصمیم می گرفتند. با این حال پدر از هم سن و سال های پسر خود می خواست که به او اطلاع بدهند پدرش قصد دارد به فلان خانه برای خواستگاری برود. اگر پسر اعتراضی نداشت، دو نفر از بستگان را به خانه پدر دختر می فرستاد و نظر آنها را می پرسید، اگر پدر دختر می پذیرفت، پدر با بستگان برای به اصطلاح «قلیان شیرینی» به خانه دختر می رفتند و در همان جلسه میزان نقدینه (شیربها) و مهریه و زمان عقد را تعیین می کردند. در فاصله عقد کردن تا بردن عروس در هر عید داماد باید عیدی بدهد. این عیدی شامل لباس، پلو، شیرینی های خانگی به اسم «کسمه» یا «مشکه فی» بود. مادرعروس پس از دریافت این هدایا پلو را بین همسایگان تقسیم می کرد و خود نیز لباس و شیرینی در همان ظرف برای داماد می فرستاد.

منطقه ای با هفت هزار سال قدمت

یک هفته کار و تلاش در شهر پر از ترافیک و دود گرفته ای مثل تهران بهانه خوبی است برای پناه بردن به طبیعت بکر و دست نخورده که توان از دست رفته را به انسان برگرداند. یکی از این مناطق بکر و سرسبز منطقه گردشگری ساوجبلاغ است. شهرستان ساوجبلاغ با وسعتی معادل دو هزار و 800 کیلومترمربع در45 کیلومتری شمال غرب تهران قرار گرفته است. این شهرستان در فصول مختلف (در زمستان و پاییز کمتر) پذیرای گردشگران از نقاط مختلف کشور به ویژه سایر شهرستان های استان تهران است.جهت مطالعه متن کامل گزارش خبرنگار روزنامه ایران، اینجا را کلیک کنید...

 (Savojbolagh)

شهرستان ساوجبلاغ؛ گهواره روستاهای شگفت انگیز

آشنایی با روستاهای هدف گردشگری در شهرستان ساوجبلاغ

در آستانه نوروز 1389 از سوی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران، شهرستان ساوجبلاغ عنوان «گهواره روستاهای شگفت انگیز» را به خود اختصاص داد و بر همین اساس هشت روستای  شهرستان ساوجبلاغ به نام های «برغان»، «سنج»، «سیبان دره»، «فشند»، «کرکبود»، «گلیرد»، «ورده» و «ولیان» در فهرست روستاهای هدف گردشگری استان تهران ثبت گردید. یادآوری می شود که  شهرستان ساوجبلاغ بیشترین روستای هدف گردشگری در استان تهران را داراست. این مجموعه خواندنی پیش کش می شود به علاقه مندان فرهنگ و تاریخ ماندگار ایران زمین.

ولیان

روستای چشمه ساران

یکی از روستاهای زیبای شهرستان ساوجبلاغ، روستای ولیان است. این روستا در 13 کیلومتری شمال کردان و در دامنه جنوبی سلسله جبال البرز واقع شده است. ولیان با بخش چندار حدود 15 کیلومتر، با کرج 35 کیلومتر و با تهران نزدیک به 75 کیلومتر فاصله دارد. روستای ولیان 1500 - 3000 نفر جمعیت دارد که آنها شیعه بوده و بعضا" پوشش محلی نیز دارند. اغلب اهالی این روستا به لهجه گیلکی صحبت می کنند و به کار باغداری و تولید توت، گردو، آلبالو، آلو و گیلاس اشتغال دارند.

روستای ولیان از آب آشامیدنی، برق، گاز، تلفن، خانه بهداشت، شرکت تعاونی و فضای پارکینگ عمومی برخوردار بوده و نزدیک ترین پاسگاه نیروی انتظامی در 7 کیلومتری از این روستا قرار گرفته است. ولیان برای پذیرایی از گردشگران یک رستوران و چند قهوه خانه دارد و تنها امکان اقامت در این روستا، موسسه خیریه ای است که در ورودی روستا قرار دارد. این مجموعه با هماهنگی قبلی می تواند امکان اقامت بیش از یکصد نفر را فراهم کند.

روستای ولیان در حقیقت در میان پستی بلندی ها و تپه هایی بنا شده است که در میان بیشتر آنها چشمه سارها و رودخانه هایی کم و بیش پرآب جریان دارند. وجود تک درخت ها و چند درخت کهنسال در دامنه ها و دره های این روستا حکایت از آن دارد که در گذشته جنگل های سرسبز و مراتعی انبوه این مناطق را پوشانده بوده است. به علاوه در میان روستا و در منطقه «کلاغ دره» یک منطقه باستانی و قبرستان تاریخی و در شرق روستا و در «دره بینه» یک تپه باستانی نیز قرار دارد. غذاهای محلی شاخص این روستا «رشته پلو» و «کشک پلو» بوده و بهترین سوغات آن گردو و توت است. برای رفتن به این روستا باید از مسیر تهران، بزرگراه تهران - کرج - قزوین، پل کردان، کردان، چندار، خوروین و ولیان عبور کرد. (تلفن دهیاری: 3452- 0262457)

کرکبود

روستای آبشار و عقیق

روستای کرکبود در فاصله 20 کیلومتری شمال شرق شهر طالقان و 160 کیلومتری تهران در سینه کش ارتفاعات شمالی طالقان که به نام «شاه محمد حنفیه» و «عقیق» نامیده می شود، در ارتفاع 2241 متری از سطح دریا قرار دارد. کرکبود در زمستان نزدیک به 10 خانوار و تابستان تا 100 خانوار جمعیت دارد.  همه این جمعیت شیعه هستند و اغلب آنها به باغداری و تولید سیب، گردو، گیلاس و آلبالو و پرورش کل و بز و کبک مشغول می باشند.

کرکبود، درختان تنومند، برافراشته و بلندی دارد که نظیر آن در دیگر روستاهای منطقه طالقان کمتر مشاهده می شود. کوچه باغ های لابه لای این درختان نیز آرامش و طراوت را به گردشگران تقدیم می کنند. برخی از اهالی معتقدند نام روستای «کرکبود» برگرفته از دواسبی می باشد که به امامزاده شاه محمد حنیفه و یاران او تعلق داشته و در اصل «کهر» و «کبود» بوده است که با گذشت زمان و تغییر تدریجی کلمات به کرکبود تبدیل شده است.

سفال های یافته شده از بدنه خاکی روستا که بیشتر مربوط به قرون میانی اسلام به ویژه قرون چهارم و پنجم هجری قمری است، نشان از سابقه تاریخی این روستا دارد. از دیگر دیدنی های کرکبود می توان به امامزاده زید و ابراهیم، حمام تاریخی روستای کرکبود و مقبره «ملا نعیما کرکبودی» از حکیمان دوره صفویه نیز اشاره کرد. کرکبود از آب آشامیدنی، برق و تلفن برخوردار است اما امکاناتی جهت اقامت و پذیرایی از گردشگران ندارد. علاقه مندان تنها می توانند در فضای نزدیک آبشار چادر بزنند.

نزدیک ترین مرکز درمانی در 6 کیلومتری در روستای «منگلان» و پاسگاه در 25 کیلومتری و پمپ بنزین در کنار شهر طالقان در 14 کیلومتری واقع است. برای دسترسی به این روستا بایستی از مسیر تهران - کرج، کیلومتر 62 بزرگراه کرج قزوین، خروجی طالقان، شهر طالقان، از دوراهی مستقیم و به سمت خروجی کرکبود و روستای کرکبود استفاده کرد. (تلفن دهیاری: 484311 و 4843203-0262)