سفارش تبلیغ
صبا ویژن

 

 

پدر تاریخ پزشکی ایران

دکتر محمود نجم آبادی (1282 - 1379ش) فرزند میرزا مرتضی، پزشک، مترجم، روزنامه نگار و نخستین پژوهشگری که تاریخ پزشکی ایران را تدوین کرده است. از طرف مادر، نوه شیخ هادی نجم آبادی (م 1320ق) و از طرف پدر، نوه آقامحمّد نجم آبادی (م 1303ق) است . تحصیلات اولیه را در مدرسه ای قدیمی به نام «شرکت گلستان» واقع در بیمارستان وزیری و دوره متوسطه را در دبیرستان دارالفنون و دارالمعلمین تهران به پایان رساند. پس از تحصیلات پزشکی در دانشگاه تهران و دریافت مدرک دکتری در این رشته، از دانشگاه پاریس دکتری داروسازی گرفت. پس از پایان تحصیل در دانشگاه پاریس، کار خود را در انستیتو پاستور آغاز کرد و از سال 1337ش در دانشگاه تهران به تدریس پرداخت.

او را پدرِ تاریخ پزشکی ایران می دانند. نگارش کتاب تاریخ طب ایران و گشودن فصل رازی شناسی در تحقیقات تاریخ پزشکی، از دستاوردهای دکتر نجم آبادی است. این پزشک کوشا برای یافتن و معرفی رساله-های مختلف محمّد بن زکریای رازی (م 313ق) طبیب و فیلسوف نامدار ایرانی، کتابخانه ها و مراکز علمی گوشه و کنار جهان را بررسی کرد که نتایج پژوهش های او به صورت کتاب و مقاله در مجامع علمی بین لمللی عرضه شده است. وی به زبان های آلمانی، فرانسوی و عربی تسلّط داشت.

دکتر نجم آبادی در طول سال ها فعالیت علمی و پژوهشی و سی سال تدریس در دانشگاه، عضویت در مجامع گوناگون علمی ذیل را عهده دار بود: عضویت در موسسه پاستور و دفع آفات حیوانی؛ ریاست بخش تحقیقات تاریخی دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی دانشگاه تهران؛ عضویت چهل ساله در انجمن بین المللی تاریخ پزشکی و نایب رییس چهارساله این انجمن؛ عضویت در انجمن تاریخ طب آمریکا و ایتالیا؛ نماینده ایران در کنگره بهداشتی مصر؛ عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران؛ دریافت نشان علمی شوالیه از کشور فرانسه؛ تأسیس انجمن تاریخ علوم و طب در سال 1341ش؛ تدریس درس «تاریخ بهداشت اسلامی» به مدت پانزده سال در دانشکده الهیات دانشگاه تهران؛ رییس بیمارستان نجات و لقمان حکیم تهران؛ صاحب امتیاز و مدیر ماهنامه جهان پزشکی از سال 1326تا 1342ش؛ انتشار مجله «دواسازی عصر حاضر» در سال 1309ش.

از دکتر نجم آبادی بیش از چهل و پنج کتاب و رساله و پانصد مقاله به زبان های فارسی و فرانسه منتشر شده که فهرست برخی از کتاب ها به این شرح است: شرح حال و مقام طبّی محمّد بن زکریای رازی پزشک نامی ایران؛ اصول بهداشت؛ بلای عظیم نسل بشر: سفلیس و سوزاک؛ تاریخ طب ایران (از آغاز تا اسلام)؛ تعالیم پزشکی صدساله فرانسویان در ایران؛ راهنمای پزشکان؛ مختصری از طب اسلامی بخصوص خدمات ایرانیان و اثر آن بر روی طب اروپا؛ فهرست کتاب های چاپی فارسی طبی و فنون وابسته به طب؛ برگردان کتاب آیین پزشکی (پندنامه اهوازی) نوشته علی بن عباس اهوازی؛ تصحیح و چاپ رساله جودیه نوشته ابن سینا (نسخه دست نویس این کتاب را به کتابخانه بزرگ آیت الله مرعشی نجفی هدیه کرده است)؛ مقدمه بر طب اسلامی؛ برگردان کتاب الجدری و الحصبه (آبله و سرخک) نوشته ابوبکرمحمّد زکریای رازی؛ دوران ترجمه کتاب های طبی در تمدن اسلامی؛ از ری تا مون پلیه؛ تصحیح و حواشی بر مولّفات و مصنفات ابوبکر محمّدبن زکریای-رازی؛ یک نابغه ایرانی (رازی طبیب ایرانی).

دکتر سیّدمحمود مرعشی نجفی فرزند آیت الله سیّد شهاب الدین مرعشی نجفی (م 1369ش) درباره دکتر نجم آبادی می نویسد: «مرحوم دکتر محمود نجم آبادی استاد سابق دانشکده پزشکی دانشگاه تهران و از پیش کسوتان و طرفداران طب قدیم اسلامی بود. دو جلد تاریخ طب از تألیفات وی از جمله کتاب های درسی دانشکده های پزشکی ایران است. نزدیک به یک سده عمر کرد و به مرحوم پدرم حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی، ارادتی خاص داشت. در زمان حیات خود، بخشی از کتاب های چاپی و مجلات فارسی و لاتین خود را به این کتابخانه بزرگ اهدا نمود. آن زمان که حالش مساعد بود، سالی یک بار به دیدن پدرم به قم می آمد و گاه ناهار را در محضر ایشان صرف می نمود. او ضمناً مسئول مجله بهداشت بود و از مرحوم جدّ اعلای اینجانب که مخترع دندان مصنوعی و پزشک ویژه مظفرالدین شاه قاجار بود، به نیکی در آن مجله یاد کرده. چند نسخه خطّی بسیار نفیس داشت و آنها را اینجانب برای این کتابخانه بزرگ خریداری نمودم از جمله بیاضی شامل‌پنج رساله فارسی و عربی از جمله معیار الاشعار و دیگر آثار خواجه نصیرالدین طوسی بود که در زمان حیات خواجه به سال 670ق (دو سال قبل از درگذشت خواجه) در تبریز کتابت شده است... او ضمناً شرح حال و آثار ابوبکر محمّدبن زکریا رازی را نگاشته و از سوی انتشارات دانشگاه تهران چاپ و منتشر گردیده است. پدران و اجداد وی، عموماً از عالمان دینی بودند، از جمله حضرات آیات مرحوم آقاحسین نجم آبادی و مرحوم آقا شیخ هادی نجم آبادی.»

میرزا مرتضی نجم آبادی (م1326ش) خوشنویس و روزنامه نگار مشروطه خواه و آغا بیگم نجم آبادی (م 1328ش) از زنان نواندیش و آزادی خواه جنبش مشروطیت ایران و بنیانگذار انجمن مخدرات وطن، پدر و مادر او و دکتر ابوالقاسم نجم آبادی (م 1348ش) پزشک و استاد نامدار دانشگاه تهران و دکتر احمد نجم آبادی (م 1344ش) رییس وقت انیستیتو پاستور ایران، برادران او هستند.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

منابع: حسن فقیه عبداللهی، زندگی نامه و خدمات علمی و فرهنگی دکتر محمودنجم آبادی، ص5؛ فصلنامه نامه فرهنگ، ش17، ص 184؛ روزنامه اطلاعات، ش 21801، ص 3؛ میراث ماندگار (مجموعه مصاحبه های سال دوّم مجله کیهان فرهنگی)، ص62؛ الجدری و الحصبه، ابوبکر محمّد زکریای رازی، ترجمه دکتر محمود نجم آبادی، ص 151؛ هوشنگ اتّحاد، پژوهشگران معاصر ایران، ج 5، ص 144؛ محمّدرضا نصیری، اثرآفرینان، ج 6، ص 25؛ آقابزرگ تهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج 16، ص 396؛ کتابخانه دیجیتالی نسخه های خطی و اسناد شرقی (کدنا)، 26 بهمن 1392؛ منوچهرنجم آبادی، درختواره خاندان نجم آبادی، 1380. 

-نشر نخست مقاله در: حسین عسکری، «دکتر محمود نجم آبادی پدر تاریخ پزشکی ایران»، روزنامه اطلاعات، سال نود و یکم، ش 26520، ضمیمه فرهنگی، ش 277، ص 6.


 مقاله در وب سایت روزنامه اطلاعات


نوشته شده در  سه شنبه 95/6/2ساعت  9:34 عصر  توسط حسین عسکری 
  نظرات دیگران()


فهرست مطالب وبلاگ البرز پژوهی
کتاب «تاریخ هشتگرد» منتشر شد
خاطره اسماعیل آل احمد از استاد دکتر یوسف مجیدزاده
دانلود پنج کتاب از حسین عسکری
کانال تلگرامی و صفحه های اینستاگرام و آپارات البرز پژوهی
شناسنامه وبلاگ البرز پژوهی
[عناوین آرشیوشده]
 
<